"Хүрээ хөвгүүн" Г.Батнасан "Ижил шөнө"

БИ хотын барилгууд улам өндөр, улам утга учиргүй болж, хаа холоос харагддаг асан Жанрайсэг бурхны шүтээн сүмийг хаанаас ч харж чадахаа болих цаг хаяанд ирсэн мэт санагдана. Үүнийг тойроод түүнийг орооход цагаан сүм гэнэт гарч ирэхүй үзэсгэлэн төгөлдөр хийгээд амгалангийн гэгээ татах хэдий ч мэдэж сэхээрэх хүн нэгээхэн бээр ч үгүй болсон мэт хэмээхийг бодон зогсох шүдгүй өвгөнд БИ хотын нүргээн шуугиан хумсын төдий ч хамаагүй. Тийн зогсох өвгөн явах замд нь өчүүхэн саад болсон төдийгөөс бусдаар Гандангийн дэнж рүү өгсөн алхах хоёр хүүд ч бас хамаа начиргүй аж. Түнжин толгой нь наранд гялалзах хоёр хүү хажуугаараа зөрсөн хүн бүхний өхөөрдсөн харцанд ээрүүлсээр хоёр хороолол хөндлөн алхаад багшийндаа ирж яваа нь энэ. Гандан гэдэг хэрмийн дотор залрах хуучин шинэ сүмүүдээр үл хязгаарлагдана. Харин ч замаар эмжигдсэн дэнж олон янзын өнгө төрхтэй. Өндөр нам, тэгш хазгай хашаанууд ба түүн дотор агч гэр ба байшингуудад амьдардаг хийгээд ирдэг, явдаг хэдэн зуун хүний хөл хөдөлгөөнд түүртсэн орон зам бөгөөд дээдийн номыг ягштал баримтлан буяны зам хөөсөн гэгээнтнүүдээс авахуулаад, хэлтгий энгэртэй дээл, тав арван уншлагаар хоолоо олдог лам нэртэй харчууд,  сүсэгтэнд хэрэгтэй эрээн мяраан шашны хэрэглэлийг ууттай чихэр, хайрцаг тамхитай зэрэгцүүлэн зарж суудаг эгэл бор иргэдийн их хуаран билээ. 

Хуаран дэнжийн хүн анзаарамгүй нэгэн гудамжны өнгө алдсан модон хашааны хуучин шинэ будгаа зэвтэйгээ холин цоохортох арав илүү жилийн настай жайжгий хаалгыг татан итгэл бишрэлдээ дуугаа хурааж, гэтэх мэт болгоомжтой алхалсаар төмөр асрын дор бороо шорооноос хоргодох хуучин таван ханат гэрийн үүдийг зөөлөн тогшсон хоёр бандийг өвгөн багш нь: 

-Ээ, хүүхдүүд минь хүрээд ирлээ. Би гэдэг хүн бүр таг мартчихаад гараад явчих дөхлөө. За ороод ир ороод ир хэмээгээд түнжгэрүүдийг нь илэн угтлаа. Удсан ч үгүй таван ханатын дотор шингэн цээл хоолойгоор ном унших хоёр хүүгийн дуу цангинаж эхлэхэд өвгөн ламын хажуу гэрээс тавагтай боорцог, данхтай цай барьсан өвөө гарч багш ламын гэрийн зүг майрганав хэмээхийг бодон тэртээ дээр хөвөх цагаан үүлсийг тоононы шилээр харан суусан залуу ламын бодол үүд сэвхийтэл нээн манз цавын сав авч, аяга хураахаар орж ирсэн банди нарын буянаар сая зогсоод гэр тойрон суугаа зиндааныхаа лам нарыг харлаа. Зиндааных нь лам нар гэж өөрөөс нь нэлээд хэдэн насаар дүү залуус байх аж. Тэд арван дөрөв хоногийн туршид гэрээс гаралгүй, өрхөө таталгүй бясалгаж энэ үүрээр гатлаад одоо багахан ёслол хиймэгц гэр гэрийн зүг тарахаар зэхэж байгаа билээ. 

Олон хоног эзэнгүй хаягдсан гэртээ орж ирэхэд хур чийг сэнхийж, өлөн тоос дарсан хар тагтай ширмэн тогоо дөрвөлж дээр дүнхийн бодлогоширсоор угтлаа. Толгой өргөн хоймроош хараад палхийн дороо зог тусав. Бясалгалч ламын ядуу оромжинд хэн нэгэн голж эрээлэлгүй тухалж байгаад явсан бололтой. Жижиг бор ширээн дээр тахилд хэрэглэж байсан архины хоосорсон шил ёлтойж, хиамны хальс, талхны үйрмэгүүд хаа сайгүй хөглөрнө. Залуу лам ухахсхийн гүнгэрвааныхаа хадаг яндрыг сөхвөл голсон хүнд бол ур муутай сийлсэн, шүтсэн хүнд бол энэрэл нигүүлслийн амин судал болох дотоод сэтгэлийг хар шуламсыг номхотгон тонилгох их замыг гэрэлтүүлсэн ардаг догшин дүрт сахиус бурхан нь өрөөлдөж татсан өрхний завсраар тусах намрын нарны налчигар шар гэрлийг гийгүүлэн оршиж байх аж. Лам бодож төвдөн, гарч орж гүйсэнгүй. Шууд л шүтээн тахилаа тоос шорооноос нь салган зүлгэлээ. Таван ханатай тааруухан тавилгатай бор гэр төд удалгүй цэмбийн өнгө ороод цэлийтэл нээсэн үүд, татсан өрх, шуусан хормойгоор нэвт үлээх сэвшээ салхинд өлөн чийг хагсраад, бор цайны үнэр ханхийхэд гэрийн шар онгод баясан, бойпортой арцны үнэрт идээшиж, гүнгэрваатай бурхныхаа өмнө алга хавсран ном гүнгэнэх эзэн юүгээ сая нэг танив. Уншлага мөргөлөө дуусгасан залуу олон хоног хэвштэл завилсан хөлөө жийж одоо л нэг тухлангаа: 

-За хөө, маргааш орой явах гэж байдаг. Хэн ирсэн юм бол доо? Ахиад ирвэл ядаж уулзчихаад явах юмсан хэмээн өөрөө өөртэйгөө ярьж хэвтэв. Орой болсон хойно тэднийд огт санаандгүй гурван хүн ирлээ. Цай цүү яахав? Ажилтай явна, гэсээр хойморт нь гарч тухалсан настайвтар ширүүн дарга нь: 

-Танай үүгээр сэжигтэй хүмүүс ирсэн үү? гэлээ. 

-Ирсэн байхаа. 

Шинжсэн нүдтэй дарга нь: 

-Юу ирсэн байх гэж, улсын ажил хийж яваа болохоос мал асуугаа юу? Хэзээ ирсэн?

-Би хийд дээрээ.., эзгүй байх хооронд л ирсэн байна билээ. Хэзээ ирсний нь мэдэхгүй. Баахан юм ууж идээд явсан бололтой байсан. 

-Танай ахын хам хэрэгтэн оргосон доо ! 

Дарга шинжсэн харц хөлөөс зулай хүртэл гурвантаа ээрэхэд: 

-Ах минь яасан? 

-Ах чинь оргоогүй ээ. Та шууд цагдаад мэдэгдэхийн оронд ул мөрий нь балласан байна. Та маргаашнаас дуудсан цагт бэлэн байгаарай! 

Цаашаа юу ярих нь ламд сонин байсангүй. 

«Ах маань ямар ч байсан зүгээр л юм байна» хэмээн бувтнав. Маргааш өглөө нь урьдын адил гэрийхээ хаалганд монгол цоожоо зүүсэн мэт өлгөж орхиод хийдийнхээ зүг явж одлоо.

Арав дах хоногийн үүр цүүрээр малын хаягдсан саравчинд гурван шавь багшийн хамт ном уншин сууж байлаа. Нэгэнтээ нүдээ нээтэл саравчны өмнө талд сэгсийсэн цагаан юм гөлтийж байна. Ахиулаад сайн хартал хөл алга аа. Хөвөх мэт агаарт байх мөртөө хэн рүү очих вэ гэсэн аятай хүн бүрийг ёр гүйсэн хүйтэн нүхээрээ хайрах аж. Тэгтэл зэвүүн муухай чичивхийлсээр яг өөр рүү нь чиглэн хөвлөө. Дөхөх тусам нь аажуухнаар халуун амьсгал нь хөрч, цээжийг нь мөс шиг хүйтэн даран баглахыг мэдрэв. Түүнтэй зэрэгцээд багш ламын дуу тэнгэр дуугарах мэт цээжин дотор нь ороод цагаан гэрлээр зүрхийг нь дүүргэж газраас татан хөндийрүүлэх мөртөө очирт чагжнаас хөх гал гялсхийлгэн «Пад» гэхүйд залуу лам сая нэг уужим амьсгал авчээ. Уг нь хоёр хоногийн өмнө үхээрийн газрын доголон чөтгөрийг тонилгон номхруулахад тэр ингэж барьц алдаж олон өдрийн бясалгал ном догшрон сарниагүй юмсан. Бас л болоогүй түүхий байна даа. Тээр бага ахуйд өвгөн багшдаа номоо шалгуулаад зогсож байхад хаяа ийм сонин сэрэхүй төрдөг байсныг санав. Ямар нэг алдаа хийсэн юм шиг үргэлж л айдас түгшүүр мэдрэгдэнэ. Харин айдас гэдэг юунаас гардгийг тэр дэндүү сайн ухаарсан юмсан… Хийх байснаа хийгээгүй, хийх ёсгүйгээ хийсний дараа цаг хугацаа үнэний голд нүүрээр нь дүрэх бүрийд ийм жижигхэн айдас төрж, өрцнийх нь цаана өчүүхэн мөс гөлчигнөн хайрдаг асан. Угтаа хийхээ хийгээгүй, хийхгүйгээ хийсэн гэдэг бол нэг л үйл, үнэн гэдэг ч цаг хугацаа гэсэн ганц нүхтэй шүүрээр тасралтгүй дусалдаг мөнхийн рашаан. Цаг хугацаа үнэн гэдэг шүүрээр дусалдаг биз. 

Маргааш өглөө багш нь замаар явж байгаад гэнэт зогсож, тахир хар модны холтсон дээр буржийтал ургасан шар мөөгийг  таягаараа нүдээд: 

-Харж байна уу? Бидний сэтгэлд ч ийм мөөг битүү ургасан байгаа гэжээ.   

Сар шахуу хээрээр тэнэж нууцын эрдмийн зах зухаас үзээд гэртээ ирлээ. Баяр баясгалан цээжинд нь багтаж ядах аж. Одоо тэр нэгэнт заагийг давжээ. Шар шороо хөдөлгөн шоргоолж мэт гүйлдэх хүмүүн сүргийн өөрөөсөө болоод өрөөлөөс асуудаг бүх асуултууд нэгэнт утгаа алдахыг нүдээр үзэж, гараар бариад ирсэн болохоор ийм их баяр баясгалан төрсөн хэрэг. Бас нэгэн сайхан санаашрал хүсэл ч эзэмдэнэ. Учир нь уртаас урт харгуй зам өмнөө байгааг харсан болохоор тэр. Тэр харгуй замаар эцэлтгүй алхахад энэ насны буян заяа хүрдэг болов уу?... Ерөөлөөр үл тасрах болтугай. 

Хашааныхаа хаалганд дөхөж ирээд тэр сая нэг анзааран зогсов. Хаалга нь бүр их хуучраад хэзээ нэгэн цагт зурсан луут хээ нь одоо л нэг анзаарч хармаар тод болсон байлаа. Хоёр хоногийн өмнө ууланд бясалгаж байхад нэгэн явдал болсон нь санаанд ил. Өдөр шөнө дамнан бясалгаад иртэл өвөр дээр нь уулын могойн бор зулзага цагираглан хэвтэж байв. Залуу лам могойнд эвтэй байх болов уу гэсэндээ өчүүхэн гэдийж суугаад дахин гүн бясалгалд орсон билээ. Луут хээг харж зогсоход өнөөх лусын зулзага санагдсан нь энэ. 

Тэр шөнөдөө залуу лам ахтайгаа уулзая хэмээн бодлоо. Залуу хий агаарт сэтгэлээ дэгдээн уулын мухарт байх шоронгийн зүг нисэв. Өндөр өндөр ханан хашаанууд дээгүүр дүүлэн хоригдлуудын байр руу очих гэсэн боловч яаж ч оролдоод чадсангүй. Ямар нэгэн харагдаж баригдахгүй хашаанд тулсан юм шиг санагдана. Ингэж зүүдлээд сая нэг ухаан хагас амьтан өндийгөөд галын дэргэд суугаа аль эрт Авидын орны иргэн болсон өвгөн багшаа харлаа. 

-За хүү минь болоогүй байхад бүтэхгүй юмаар, тэгээд багшийнхаа заавар зөвшөөрөлгүй оролдоод байдгийн чинь учир юу билээ? гэж асуулаа. 

-Багшаа та амгалан морилж явна уу? Дүү минь сүүлийн нэг жил ердөө ч ирж уулзсангүй. Тэгээд л… 

-Аа чи төрийн цаазнаас тийм өндөр юмуу? Дүү чинь ч гэсэн… хэмээн зүүдлээд бас л сэржээ. 

БИ хотод намар оройн бүүдгэр өглөө эхэлж байлаа.  Энэ өглөө түүнийг мөрдөн дээр дууджээ. Очлоо... 

-Таныг хотоос гарч болохгүй, дуудсан цагт бэлэн бай гэсэн. Та ер нь оргосон этгээдтэй сүлбэлдсэн юм биш биз? 

-Үгүй ээ. Сүлбэлдээгүй. Би одоо тэгээд яах вэ? 

-Өө, яах вэ энэ тэр гээд тоглоод байна уу, үгүй юу? Таныг оргон зайлж болзошгүй гэж үзээд хорьж байцаана. 

-Би юу боллоо гэж оргох вэ? Гадуур байцаалт өгч болохгүй юу? 

-Тэрийг та мэддэг юм биш. Бид хэрэгтэй гэж үзсэн арга хэмжээгээ авна. 

-Би уг нь лам хүн. Тэгээд номын ажлаар зайлшгүй явах хэрэгтэй байсан юм л даа. 

-Лам гэнэ шүү. Сүм хийдээсээ хулгай зэлгий хийнэ, архи дарс ууж авгай хүүхэнтэй орооцолдоно. Тэгээд араа дааж чадахгүй. Лам нэртэй муусайн юмнууд. Таныг хорино оо. Тийм шийд гарсан. Ямар ч арга байхгүй. Та хотоос гарч болохгүй гэсэн анхааруулга өгсөөр байтал үл тоомсорлосон. Бид нарыг ганц муу оргодлын хойноос явдаг ажилтай гэж бодож байна уу? За одоо байцаана. Та наанаа сууж бай. Нэр хэн бэ?....  

«Нээрээ төрийн хуулинаас би өндөр билүү? Цагдаагийн газар ийм амгалан тайван газар билүү?» гэсэн авцалдаагүй бодлууд орж ирлээ.

Түр саатуулахад хоёр хоночихоод сууж байтал сураг гарав. Өнөө оргодол баригдсан гэнэ. 

-Аа, байцаагчаа өнөө оргодол баригдаа юу? 

Байцаагчийн үгийг давтан хэлчихээд: “Өнөө байхдаа яахав дээ Уг нь муу Санга шүү дээ.” гэсэн бодол араас нь дагалаа. 

Агаар дэлхий гэдэг даан ч сайхан юм даа хө. Байцаагч замдаа: 

-Та хоёрыг нүүрэлдүүлнэ. Хэрэгтэн нэг ноцтой мэдүүлэг өгөөд байгаа гэчихээд сонжсон харцаар нүд рүү нь цоо ширтэн дуугаа хураан суув. Ээрсэн бас үнэнээсээ үзэн ядаад хэзээ мөдгүй барьж аваад урж тастах гээд байгаа юм шиг харц. Танил харц. 

Байцаагчийн өрөөний үүдэнд хүлээнгээ хэдэн хүүхдүүд нэгэн үсээ хусуулсан хүүхэддээ савтай хоол өгч байгааг, арга ядсан царайнуудыг нь, хажууд нь бүр цөхөрсөн царайтай аав нь зогсож байгааг, цаана нь хоёр авгайгаар түшүүлсэн эх нь солиорох дөхсөн улаан нүдэндээ дүүрэн нулимстай сууж байгааг харж зогслоо. Ашгүй өөрийг нь дуудав. Хөөрхий муу Санга бүүр нүднээс гараад эцэж цуцсан амьтан сууж байна. Хоол өгсөн үү хөөрхийд ядаж.., Байцаагч: 

-За та суу! Энэ хүнийг таних уу? 

-Танина. 

-За хэрэгтэн Санга! Та энэ хүний өмнө өгсөн мэдүүлгээ баталж чадах уу? 

Санга дуугүй л толгой дохиж байна. 

-За тэгвэл энэ мэдүүлгээ унш. 

Санга:

-Би хамтран хэрэг үйлдсэн Загыг хэргээ өөрийн биеэр хүлээн зөвшөөрч, хуулийн өмнө өөрийн биеэр хариуцлага хүлээгээгүй гэж мэдүүлж байна. Одоо шоронд ял эдэлж байгаа Зага бол Зага биш харин Загын дүү Зэг байгаа юм. Анх би Зэгийг таниагүй мэт дүр үзүүлснээ хүлээн зөвшөөрч байна. Мэдүүлэг өгсөн Санга 200 …. 

хэмээн уншлаа. Байцаагч ерөөсөө юу ч тоож анзаарахгүй байгаа юм шиг санагдана. Учир нь тэр байнга л тэмдэглэл хөтөлж эндээс ч нэг юм авч тэнд тавиад, тэндээс ч нэг юм аваад, тэгээд гэнэт туйлбартай ширүүн харцаа Санга юмуу Зага руу цохон тогтооно. Мэдүүлгийг уншаад дуусангуут: 

-За Зэг! Таныг одоо хэн гэж дуудах вэ ер нь? Зага гэхүү Зэг гэх үү? Аан! Та хэрэгтэн Сангын мэдүүлгийг хүлээн зөвшөөрч байна уу? 

Зага ламтан: 

-Тиймээ. 

-Юу? Та тод хэлээрэй! 

-Би хүлээн зөвшөөрч байна! 

Байцаагч энэ удаад илт гайхсан төрхөө нууж чадсангүй. Даруй нэг тамхи асааж цонх руу очоод:  

-Өө за за. Та хууль завшиж гэмгүй хүнийг ялтан болговол ямар хариуцлага хүлээдгийг мэднэ биз дээ? 

-Мэдэхгүй ээ, гэхдээ хүлээхэд бэлэн байна аа! 

Байцаагч санаагүй газарт сонин хүнтэй таарсан аятай хэсэг бодолхийлэн, сонжсон харцаар нөгөө хоёрыг харж байгаад Сангыг сейфний хаалганаас гавлаад нөгөө гартай нь Загыг холбож гавлангуутаа гарч одов. Зага:

-Санга минь чи тэгж явахаар нэг сайн хоол хийгээд идчихгүй дээ. Хөөрхий, яах гэж оргосон юм дээ. Одоо ял чинь хүндэрнэ дээ. 

-Чам муу асман ламд хамаагүй. Лам болчихсоон бас, Аан?! Чамайг дамжингаас өмнө амьтан болгоно доо! За юу гөлөг минь!    

 Энэ хэрэг задраад дахин битүүрэх гэж бүтэн жил долоон сарын нүүрийг үзсэн юм. Хууль бол хууль, хуулийг хэрэгжүүлэх бол хуулийг хэрэгжүүлэх байдаг хойно одоо яана гэх вэ. Бөөн шуугиан нь шуугианаар амьдрагсдыг хооллож, хуулийн олон даваа нугачаа ч өөрийнхөө ажлыг хийн хүний эрх болоод хувь заяаг шийдсэн нь багагүй урт хугацаа барсныг тооцон үзүүллээ ч ах дүү хоёрт тийм их хамаатай байсангүй. Хамаатай нь юу гэвэл төрдөө мөргөн төрийн босгосон босго бүр дээр өчгөө хэлж үнэнээ харуулж, төмөр хаалгатай жижигхэн өрөөнүүдэд үйлээ эдэлж явлаа. Сонирхсон хүмүүс шүүхийн танхимд гэрч ба ялтны суудалд сууж байсан хоёр залууг дөрвөн жилийн өмнө хэн ч ялгаж чадахааргүй ихрүүд байсан гэдэгт нэг л сайн итгэж өгөхгүй байсан юм. Далимд нь дөрвөн жилийн дотор халхын шорон хүнийг хэрхэн өөрчилдгийг ам амандаа шуугиж байлаа. Гээд яахав. Оргон зугтсан ахынхаа хэргийг ганц ч үг ган хийлгүй үүрээд гарсан дүүг, орон хийдээр нуугдаж ганц дүүгийнхээ махыг идсэн ах хоёрын тухай уйдталаа бурахыг авгай нарын аягатай цай, ах нарын шилтэй пиво, албан газруудын модон ширээ, архаг тамхичингуудын үнсний сав, алдрай багачуудын өвөө эмээ нар мартагнах шахаад байх цагт замдаа гарсан хоёр хүүгийн нэг нь хийд рүүгээ алхалж, нөгөөх нь ачаатай машинд түгжүүлээд хорихын хашаа руу орж явах үед хорвоо тэдний хажуугаар эргэлдэн өнгөрч байлаа. Ерөөлөөр тэдний зам үүрд дардан байх болтугай... 

100% төгс эхнэр

 Хамар дээрээ хос хүүхэлдэй бүхий хуримын гоёмсог тэрэг манай хотхоны үүдээр орж ирлээ. Араас нь хар өнгийн таван Ланд Крузер жийп цуваа болон дагалдах ажээ.  Түүнийг гэрлэнэ гэсэн цуу яриа үнэн болох нь ингэж батлагдлаа. Тэрхүү цуу яриаг үнэн эсэхийг шалгахаар манай хөршүүд бүгд шахуу л гэр гэрийнхээ үүдэнд, бүр илүү их хэрэгт дуртай зарим нь тэдний гэрийн /сүйт хархүүгийн/ үүдэнд хуримын цуваа орж ирэхийг тэсч ядан хүлээж байв. Хуримын толгой машин гэрийн үүдэнд зогсон жолооч эр түрүүлэн бууж хойд хаалгыг онгойлгож өглөө. Эхлээд сүйт хархүү бууж ирлээ. Өдөр бүр энгийн, чөлөөт хувцас өмсөж явдаг түүнийг бараг л анх удаагаа бид ёслолын хувцастай байхыг харах нь тэр. Мэдээжийн хэрэг түүнд хослол маш их зохисоныг дурдах нь зүйтэй биз. Харин сүйт залуугаас илүүтэй биднийг түүний шинэ эхнэр л юу юунаас илүү сонирхол татаж байлаа. Ингэж нэг юм тэр эхнэр авдаг байжээ. Би бүр хөрштөйгөө түүнийг хүнтэй гэрлэх талаар бүтэн сарынхаа орлогоор мөрий тавьсан байсан гээч? Сүйт залуу эхнэрийгээ гэрийнхээ үүдээр гар дээрээ  тэврэн орлоо. Бидний, тэр дундаа хамгаас илүүтэй авгай хүүхнүүдийн хүсэн хүлээсэн тэр мөч бидний нүдний өмнө тохиох нь тэр. “Тэр ийм хожуу эхнэр авч байгаа юм чинь лав залуу охин авч суух байх”, “тэр хөрөнгөтөй хүн юм чинь эд хөрөнгө амлаад ч болов үзэсгэлэнтэй бүсгүйг уургалсан байх ” зэрэг бүх таамаг, яриа батлагдах мөч ийм л энгийн амархан байжээ. Маш гоёмсог загвар  бүхий хуримын цагаан даашинз, нүүрээ халхалсан торон гивлүүр,  алмазан шигтгээ бүхий цагаан алтан бэлзэг ядам хуруундаа зүүсэн  сүйт бүсгүй маш үзэсгэлэнтэй, дур булаам байсан гэдгийг энд хэлэхгүй өнгөрөхийн аргагүй. Сүйт бүсгүйн талаархи  бидний эхнэрүүдийн таамагт огт байгаагүй нэгэн зүйл нь шинэхэн бэр европ хүүхэн байх нь тэр. Ингэнэ чинээ санаагүй бид гайхаж орхисон нь мэдээж. Үнээс ч илүү хачирхалтай бүр бидний ой тоонд багтамгүй, биднийг балмагдуулж орхисон зүйл нь түүний эхнэр жинхэнэ эмэгтэй хүн биш харин хиймэл хүүхэн байх нь тэр...  Түүнийг ер нь л нэг тийм юу ч гэх юм билээ дээ,  хэвийн бус, эрүүл энгийн хүн шиг биш гэдгийг бид мэддэг байсан ч арай  эхнэр авахдаа ийм шийдвэр гаргана гэж огт төсөөлсөнгүй. Хотын төвөөс зайдуу, цэвэр агаартай, оршин суугчид цөөн, мэдлэг боловсрол өндөр, соёлтой, баян чинээлэг иргэд бүхий энэхүү хотхонд амьдардагтаа манай гэрийнхэн туйлаас аз жаргалтай байдаг ч тэр гаж эр л  бүх сэтгэл ханамжыг минь сэвтээж нэг л сэжиг, болгоомжлол төрүүлдэг байсан нь одоо бүр нэмэгдлээ. Хурим ч яах вэ тэгэсхийгээд өнгөрсөн бидний хүлээсэн хүлээлт, хэрэг дурлалт, догдлол бүгд нурж унасан хойнодоо. Соёлч хөршүүдийн ёсоор манай хотхоныхон тэднийхээр орж баяр хүргээд гарсаан. Тэр ч өөрөө бүрэг, ганцаардмал хүн тул олон хүний хөлд дарагдахыг хүсээгүй биз. Өөр газарт амьдардаг цөөн хэдэн нөхөдтөйгөө гэртээ найрлаж байгаад шөнө дөл болголгүй өндөрлөсөн. Харин хамаатан садан гэхээр улс үзэгдээгүй шүү. Тэр байгаа нь л хэзээний ганцаар энэ хорвоод амьдарч байсан гэмээр, хамаатан садантай гэхээргүй хүн л дээ. Ер нь байлаа ч ийм хүн хамаатан, төрөл төрөгсөдтөйгөө таарамжтай байх нь юу л бол? Бидний амьдардаг хотхоны айлууд цөөтөйн дээр эрчүүд нь бүгд бизнес эрхэлдэг, сонирхол нэг  тул амралтын өдрүүдэд нэгнийдээ цуглаж, заримдаа гадаа дулаан үед тоглоомын талбайд байрлуулсан том дэлгэцээрээ хөлбөмбөг үзэж, шар айраг шимэнгээ шинэ хийхээр зэхэж буй бизнесийн санаанууд дээрээ санал солилцож, эдийн засаг, улс төр ярьдаг уламжлалтай. Бидний нэгэн адилаар эхнэрүүд маань ч мөн уулзалдаж сэтгүүлээс сурсан шинэ хоол, бялуу хийнгээ элдэв хангай юм чалчацгаадаг учир манай хөршүүд хоорондоо амь нэгтэй байдаг юм. Харин мань эр эрчүүдийн нөхөрлөлд  нэг удаа ч нэгдэж байсан удаагүй, бид ч ирэхгүйг мэдэх учир дуудаж байгаагүй билээ. Ер нь тэр юу эрхэлдэг ямар мэргэжилтэйг бидэнд мэддэг юм гэж байдаггүй байв. Бид бүхний ганц мэддэг зүйл нь тэр юу ч хийдэггүй ямар ч ажил төрөл эрхэлдэггүй хэрнээ бидний хамгийн том бизнестэй нэгнээс ч хамаагүй илүү хөрөнгөтөй гэдгийг л гадарладаг байлаа. Өнөөх гаж эрийн гэрлэлтээс хойш бидний сүүлийн үеийн уулзалтууд ч, бидний эхнэрийн сүүлийн уулзалтууд ч тувтан мань эрийн тухай сэдвээр дүүрсэн байлаа. Тэр яавч эрүүл биш. Резинэн хүүхэнтэй унтдаг хүн балчир насны охидууд сонирхох нь энүүхэнд биз, ийм л эрүүл бус, энгийн эмэгтэй хүнтэй харьцаж ойлголцож чаддаггүй бүрэг  этгээдүүд л  хүчингийн хэрэг үйлддэг байх?  Хүүхдүүдээ, охидуудаа сексийн гаж сонирхолтой тэр эрээс яаж хамгаалах вэ? Ер нь энэ тал дээр анхаарал хандуулахад илүүдэхгүй. Дэвшилтэд технологи ашиглаж мань эрийн гэр, ойр орчимд   нууц камера байрлуулж ажиглалт хийх, хотхоны харуул хамгаалалтын ажилчдыг нэмэх зэрэг олон зүйлсийг бид ярьцлаа. Зарим нэг нь бүр яаж түүнийг эндээс нүүлгэж болох талаар ч өөрийн санаагаа хэлээд амжлаа. Ямар ч байсан бид бүхний санаа нэгдсэн зүйл нь түүнээс болгоомжилцгоох, түүний үйлдэл нэг бүрийг анхааралтай хянахаар боллоо. Харин тэр энэ бүхнийг үл анзааран бүр тэгэхээс тэгэх гэсэн шиг шинэхэн эхнэрийгээ эгээл жинхэнэ эмэгтэй хүн аятай халамжлан, гудамжаар хамт зугаалж, саравчинд нарлана. Заримдаа хамтдаа дэлгүүр хэсэн, эхнэрээ түрдэг тэргэн дээр суулгачихаад хүнсээ цуглуулалдаг байв. Би л хувьдаа түүнийг ийм их амар амгалан, аз жаргалтай байгааг хараад атаархах мэт мэдрэмж төрснийг нуух юун. Ээлжит бямба гарагийн уулзалт тохиож, тэрхүү эрчүүдийн нөхөрлөл дээр Жагаа өнөөх эрийн талаарх шинэхэн мэдээллээ хүргэлээ. Мань эр унтлагын өрөөний шинэхэн ороо хаалгаараа оруулж дөнгөлгүй ухантаж байхад Жагаа дайралджээ. Гэтэл хачин нь манай гаж эр ор хүргэж өгсөн ачигч залуусыг ашиглалгүй унаатай нь буцаажээ. Арга байжуудээ огт хөндлөнгийн хүмүүст эхнэрээ амны зугаа, сонин хачины хачир болгон яриулахыг хүсээгүй биз. Тэгээд л ганцаар зөөж оруулахаар зүтгэж байхад нь Жагаа туслахаар очиж. Уг нь мань хүн тусламж хэрэггүй гэж хэрэндээ л зүтгэсэн боловч яагаад ч ганц хүн зөөж дөнгөхөөргүй байсанд арга буюу тусламж авчээ. Жагаа хоёр давхар дахь унтлагын өрөөнд орыг нь оруулж өгөөд гарах хугацаандаа дээд давхар луу нь гараагүй бол мэдэж авахааргүй байсан нууц баримтыг олж нээжээ.Манай баатарт шинэхэн дур булаам европ эхнэрээс нь гадна, хонгорхон ялдамхан япон охин, халуухан латин америк бүсгүй, шаргал үст орос хүүхэн, бас яг Ким Кардашианыг дууриалган хийлгэсэн хиймэл, резинэн хүүхнүүд байсныг олж харж амжжээ. Мань эр гэнэ алдаж хүн дээд давхартаа оруулж ирнэ гэж төлөвлөөгүйгээс халуухан амрагуудаа нууж амжаагүйдээ нилээд барьц алджээ. Ичиж бантсандаа тэр нэг л ёозгүйхэн инээхээс өөр юу хэлээгүй гэнэ. Жагаагийн ажигласнаар тэдгээр амрагууд нь эхнэр авахаас нь өмнө байсан бололтой, эхнэрийг нь бодвол хуучирсан харагдаж байсан гэнэ. Бүр нэг резинэн амраг нь хий нь алдаж шалчийсан, наах боломжгүй газраараа хагарсан байдалтай байхыг хүртэл хараад амжсан гэнэ. Аргагүй ч биздээ тэр олон жилийн эдэлгээний явцад ачааллаа даагаагүй биз.  Жагаагийн олж авчирсан шинэ мэдээлэл биднийг хөгжилтөй таамгууд дэвшүүлэхэд хүрлээ. Мөн алдаг эр юма. Эхнэртэй бас ил тод хамт амьдардаг амрагууд...? “Өмнөх нууц амрагууд нь албан ёсны эхнэрийг хэрхэн хүлээн авдаг бол? Тэд хоорондоо ямархуу харилцаатай байдаг бол? Эхнэр нь бас дөрвийн дөрвөн нууц амрагийг юу гэж боддог бол? Харддаг болов уу?” гээд л  бид тавлаж гарлаа. Гэхдээ л тэр маш азтай юмаа үзэсгэлэнтэй эхнэртэй бас болоогүй ээ дөрвөн нууц амрагтай!”  Түүний тухай өөр бас мэдсэн зүйл нь тэр гэрлэлтээ албан ёсоор батлуулах гэж нэлээд юм болсон гэнэ шүү. Мэдээжийн хэрэг “Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар” уг хачирхалтай гэрлэлтийг бүртгэхээс татгалзсан нь тодорхой! Хуримын ордон ч ийм ёс зүйгүй, монгол хүний санаанд багтамгүй тэнэглэлд татгалзсан хариу өгч. Тиймээс мань хүн тэгэхээс тэгэх гэсэн шиг эхнэртэй цагаан даашинз өмсгөж, хуримын машинтай хот дундуур явж, төв талбай болоод өөр бусад газруудад зургаа авхуулж нэг юм санаагаа амрааж. 

Бид түүний тухай хэрхэн ярилцдаг, өөрөөс маш их болгоомжилдог, бүр түүнийг эндээс нүүгээсээ гэж хүсдэгийг мэдэхгүй. Мэдсэн ч огтхон ч ач холбогдол өгөхгүй мөрөөрөө бусдад гэм хоргүй өөрөөрөө амьдарч байгаа нь бидний өндөржүүлсэн бэлэн байдлыг бага багаар нурааж эхэлсэн юм. Түүнийг эхнэртэйгээ аз жаргалтай нарлан суугааг харах болгондоо атаархдаг минь хэвээрээ. Мөн таарсан юмандаа атаархаждээ гэж хэн нэгэн хэлж болох л юм. Тэр зарим хүний хувьд учир битүүлэг, зожиг балай амьтан, бүсгүйчүүдийн хувьд үргэлж гаж донтон, цуврал алуурчин, эсвэл ижил хүйстэн мэтээр харагдаж ирсэн биз.. Бүсгүйчүүдтэй харьцаж байсан бүх харилцаа нь бүтэлгүйтлүүдээр дүүрэн, тэр хэзээ ч эмэгтэй хүний учрыг олж хаьцаж чаддаггүй байсан байж болох л юм. Тиймдээ ч тэр ийм сонголт хийхээс өөр аргагүй байсан биз! Буруутгах шалтгаан ер нь ч байна уу? Тэр ер нь хэний бага насны хүүхдийг хүчирхийлсэн юмбэ?

Тэр хэнд ч буруу юм хийгээгүй. Ер нь тэр ямар ч эрээс илүү зөв алхам хийж, хэн бүхний хүсдэг тийм л эхнэр авчээ. Өдөр ирэх бүр би түүний гэргийг өөрийн эхнэртэйгээ харьцуулан бодох боллоо. Тэр бүхэнд үргэлж түүний эхнэр ялна гээч! Түүний эхнэр хэзээ ч үнэт эдлэл, хувцас хунар, гоёл чимэглэл гэж нэхэхгүй. Бас хэзээ ч олсон мөнгө төгрөгийг салаан завсраар үрж дуусгахгүй. Хэзээ ч уурлаж, хэрүүл өдөж, тэвчээр алдрам элдэв ааш гаргахгүй. Үргэлжид түүний зөв, үргэлжид эхнэр нь түүний саналыг үг дуугүй дагана. Уугаад шөнө ирэхэд нь уцаарлахгүй, гадуур оройтож байхад байн  байн залгахгүй. Хэзээ ч суваг булаацалдаж савангийн дуурь үзэхгүй. Тэр манай эхнэр шиг бас бусад эхнэр шиг будаагүй үедээ аймшгийн царайтай байхгүй үргэлжид үзэсгэлэнтэй байна. Сарын тэмдэг ирэхгүй, хүүхэд төрүүлснийхээ дараа галбир нь алдагдахгүй, хэзээд хүсэхэд чинь дургүйцахгүй. Хэзээ ч чамайг хуурахгүй. Тэр эхнэр авахдаа л нэг удаа 8000$ зарцуулна. Өөр хэзээ ч мөнгө үрэх хэрэггүй. Үнэхээр түүний эхнэр арван хуруу тэгш, хэн бүхний хүсэх 100% төгс эхнэр юмаа. Энэ бодлоосоо болж би түүнийг маш ихээр хүндлэх болсон юм.

Би ч түүний тухай эрчүүдэд сайнаар дурсаж, бидний хэнээс ч илүү зөв шийдвэр гарган хэнд маань ч байхгүй төгс эхнэр авсан талаар ухуулсаар эрчүүд ч түүний талаар эерэг биш юмаа гэхэд ядаж л эвгүй хандлагаа хаясан байлаа. Биднийг дагаад эхнэрүүд ч өөр болсон мэт санагдах болов. Нөхцөл байдал ийн сайнаар эргэж байх үед тэр хэд хоногоор гадагшаа явав. Гэхдээ эхнэр, амрагууд хэнийг нь ч авч явалгүй ганцаар явлаа. Гадаад руу зорчсон уу? Эх орон дотроо явсан уу бид мэдээгүй ч их чухал ажлаар явсныг нь түүний өмсөөд байдаггүй ажил хэрэгч хар хослол нь  баталсан юм. Түүний эзгүйд үргэлжид л зав   чөлөөтөй байдаг, ажил төрөл гэж санаа зовохгүй элбэг хангалуун амьдардаг манай эхнэрүүдэд нүд хужирлаж харах ч зүйлгүй, ярианы гол баатаргүй болсонд  уйтгартай өдрүүд өнгөрсөн нь мэдээж. Харин бид эр нөхөргүй үлдсэн эхнэрүүдэд нь санаа зовж байснаа нуух юун. Тэр  4 хоноод амралтын өдрөөр буцаж ирлээ. Таксинаас буун гэрийнхээ цоожтой хаалгыг онгойлгох тэр явахдаа л өмсөж гарсан өнөөх хослол, ажил хэрэгч гар цүнхтэйгээ эргэж ирлээ. Хэсэг хугацааны дараа эр хүний муухай орилох чимээ, араас нь буун дуу гарч, дуу шуугиан багатай манай орчныг цочроолоо. Юу ч болсныг сөхөөрөхгүйгээр хар зөнгөөрөө л үүдэндээ яаран гарч ирэхэд бусад хөршүүд ч мөн  сандралдан гарч ирцгээсэн байлаа. Хоромхон хугацаанд болоод өнгөрсөн тэр аймшигт дуу чимээ юунаас үүдсэнийг бидний хэн ч мэдээгүй ч бид түүнийг амиа егүүтгэчихлээ гэж сэжиглэлээ. Яавал дээр болохыг бид ярилцаж зогсох ч, цагдаа дуудаад иртэл хүлээх аль аль нь цаг алдах байсанд айж сандралдсан хүүхдүүдээ ээжүүдийн хамт гэр гэрт нь оруулаад биднээс хоёр гурав нь  дотогш орохоор боллоо. Үнэндээ энэ алхам маань огтоосоо ч зөв шийдвэр биш гэдгийг, энэ нь хэргийн газрын ул мөрийг баллаж мэдэх эрсдэлтэйгээр барахуу байдал бишидвэл дотогш нэвтрэсэн бидний хэн нэг нь золгүйгээр амиа алдах бүрэн эрсдэл хүлээж байсан ч цагдаа сэргийлэх ирэхийг хүлээж тэвчилгүйгээр онгорхой салхивчаар давж орлоо. Дотогш болгоомжтой нэвтрээд түүнийг дуудсан ч хэн ч хариу дуугарсангүй. Юутай ч тэр нэг давхарын өрөөнүүдийн хаана ч байсангүй.  Болгоомжтой гэтэж явсаар хоёр давхарт гарч ирэхэд амьд хүн байгаа чимээ ер дуулдсангүй. Хоёр давхрын үүдний хонгилд бид дуу чимээ чагнан хэсэг зогсоод хаалга нь нээлттэй унтлагын өрөө рүү цувран орлоо. Өрөөнд  ороод бид  харсан зүйлдээ хөшиж орхиолоо. Түүний эхнэр, дөрвөн  амрагыг чармай нүцгэлээд шинэхэн унтлагын орон дээр нь дээш харуулан хэвтүүлжээ. Харин бүсгүйчүүдийн голд тархиндаа сум зоолгосон чармай нүцгэн резинэн эр хэвтэж байх нь тэр!

Болж өнгөрсөн хачирхалтай явдлын дараахан тэр нүүсэн юм. Амьд хүн буудаж амь насыг нь хөнөөгөөгүй учир ял аваагүй ч галт зэвсэг хууль бусаар хадгалсан, галт зэвсэг хэрэглэсэн, бусдын амгалан тайван байдлыг алдагдуулсан хэргээр тэсэн харгалзах ял, мөнгөн торгууль төлөөд салсан гэсэн. Харин хэргийн гол эзэн болох түүний гэрт зөвшөөрөлгүй орж резинэн эрийг өөрийх нь орон дээр тавьсан этгээд хэн болох нь илрээгүй үлдсэн юм. Ер нь хэн түүнийг доромжилж, ийм увайгүй байдлаар өдөөн хатгасныг би хувьдаа таамаглаад эцсийн шийдвэрт хүрээгүй үлдсэн юм. Лав л түүний 100% төгс эхнэр, тачаангуй амрагуудыг нь мэддэг хүн байсан нь тодорхой!